Ionica Smeets is wiskundige en wetenschapsjournalist met veel media-ervaring. Met behulp van haar kennis en enthousiasme legt ze in deze korte TED-talk met veel plezier uit wat de gevaren zijn van het door elkaar halen van oorzakelijkheid en correlatie.
Een bericht in de krant of welk ander nieuws medium dan ook is informatie voor de ontvanger van het bericht. Je leest, beluistert of bekijkt berichten om bijvoorbeeld je kennis te vergroten of bij te stellen, voor ontspanning en vermaak of om beslissingen te nemen op basis van de inhoud van het bericht. Dit laatste doe je waarschijnlijk best vaak:
Informatie is dus vaak belangrijk. Als die informatie belangrijk is, wat zijn dan de eisen aan informatie? In de volgende opdrachten gaan jullie daar eerst zelf over nadenken. Druk dus niet te snel op de knop "Eisen". Vorm tweetallen of drietallen om over de vragen te discussiëren.
| Eis | Controlevraag |
|---|---|
| Volledigheid | Ontbreekt er iets? |
| Relevantie | Is de informatie afgestemd op het te bereiken doel? |
| Betrouwbaarheid | Is de informatie correct en afkomstig van een goede bron? |
| Overzichtelijkheid | Is de informatie goed gestructureerd? |
| Tijdigheid | Is de informatie op het juiste moment beschikbaar? |
| Helderheid | Is de informatie op een duidelijke en begrijpelijke manier weergegeven me niet te veel toeters en bellen? |
| Kwaliteit | Sluit de informatie aan eisen van de gebruiker (de doelgroep)? |
| Kwantiteit | Is de informatie volledig? |
Na deze korte activiteit heb je kennis gemaakt met de eisen die gesteld moeten worden aan goede informatie. Goede informatie
vraagt ook de juiste gegevens. Later in deze cursus gaan we in op de vraag hoe we kunnen pogen om de juiste gegevens bij een
informatievraag te zoeken.
Binnen bedrijven is informatie over de bedrijfsprocessen van groot belang. Met de juiste informatie kan gestuurd worden
op efficiëntie en produktoptimalisatie. Een deel van de informatie is die over de klanten om gerichte reclame te sturen. De
discussie over het verzamelen van (klant)gevens via sociale media en het nut ervan voor bedrijven is al ter sprake gekomen bij
het onderdeel
"De kosten van gratis".
Bij het onderdeel
"Physical computing" gaan we in op het gebruik van sensoren om gegevens uit
metingen te verzamelen.
Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Deze week: narcisten herken je aan hun dikke, volle wenkbrauwen.
RONALD VELDHUIZEN
Van wie komt die claim?
Narcisten - mensen die zichzelf excessief belangrijk vinden en voor dat zelfbeeld achteloos anderen opofferen - kun je aan hun wenkbrauwen herkennen. Dat menen althans psychologen van de universiteit van Toronto: zijn de wenkbrauwen opvallend vol en weelderig, dan zit er waarschijnlijk een narcist tegenover je. Handig om ze eruit te pikken tijdens een sollicitatiegesprek bijvoorbeeld.
Het nieuwtje kreeg in Nederland veel aandacht, onder meer met berichten van De Telegraaf, Metro, RTL Nieuws en Panorama.
Klopt het?
Voorop staat dat er geen officieel gediagnosticeerde narcisten aan het onderzoek te pas kwamen. In plaats daarvan verzochten de Canadezen een kleine veertig psychologiestudenten van hun eigen universiteit een vragenlijst in te vullen die hun narcistische neiging zou moeten weerspiegelen, de zogeheten Narcissistic Personality Inventory (NPI). Scores boven de 30 zouden zorgelijk zijn, maar slechts een handvol studenten zat daarboven. De meesten scoorden normaal, waarbij sommigen hooguit wat meer narcistische trekjes durfden toe te geven dan anderen.
Vervolgens gingen alle studenten met hun gezicht op de foto. Aan tientallen buitenstaanders de taak om aan de hand van de foto's in te schatten hoe narcistisch elke student leek te zijn. En jawel, dat lukte: gemiddeld genomen kenden de beoordelaars méér narcistische trekjes toe aan de gezichten van studenten die ook daadwerkelijk iets hoger scoorden op de test, dan je op basis van toeval zou verwachten. Gumden de wetenschappers ogen of wenkbrauwen weg, dan was ook het effect weg.
Toch maakt het resultaat geen indruk op hoogleraar methodologie Jelte Wicherts van de universiteit van Tilburg. Want de beoordelaars maakten zo vaak fouten dat het uiteindelijke effect maar klein was: slechts 0,2 procent van de correct herkende narcistische trekjes viel aan de wenkbrauwen toe te schrijven. 'Ik zou zeggen: Doorlopen a.u.b., er is weinig te zien hier!', schrijft Wicherts in een reactie. 'Je kunt met zo'n lage gemiddelde prestatie niet redelijkerwijs stellen dat wenkbrauwen iemands narcisme weggeven.'
Wat de vondst extra verdacht maakt, voegt Wicherts toe, is dat de Canadese onderzoekers nergens vooraf hebben aangegeven hoeveel proeven ze draaiden: zo valt bijvoorbeeld niet te controleren of ze veel meer mensen de foto's lieten beoordelen en alleen de 'succesvolle' rondes tonen die toevallig een resultaat gaven.
Eindoordeel?
Dat mensen narcisten herkennen is niet vergezocht, maar met de wenkbrauwen heeft het waarschijnlijk niets te maken.
In de meeste toepassingen is de wil er om informatie aan bovenstaande eisen te laten voldoen. Als informatie onjuist is, kan
dat komen omdat er fouten zijn gemaakt in het vergaren van gegevens danwel het verwerken tot informatie.
Een andere bron van onjuiste informatie is misleiding. In bijna alle werkterreinen komt dit voor. Onjuiste informatie
wordt onder andere verstrekt voor financieel gewin, voor het manipuleren van verkiezingen, of ter versterking van macht of ego.
Zelfs in de wetenschap zijn er personen die bewust onjuiste informatie leveren om tot grotere publicatielijsten te komen (b.v.
Diederik
Stapel maar hij is niet de
enige).
President Trump heeft voor de term
nepnieuws veel betekend. Hij beschuldigde de journalistiek van nepnieuws zodra het hem negatief in het licht bracht.
Tegelijkertijd staan veel van de "
feiten" uit zijn mond bol van leugens van de bovenste plank.
In de klas houden we een groepsgesprek over de mogelijke impact van nepnieuws op ons leven.